SIGURIA E PUNËS NË ORGANIZATAT E SHOQËRISË CIVILE: ZBATIMI I LEGJISLACIONIT TË PUNËS

Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS) më 07 Dhjetor 2015, ka organizuar konferencën me temën: “Siguria e punës në Organizatat e Shoqërisë Civile: Zbatimi i Legjislacionit të Punës”. Ky projekt është implementuar me mbështetjen nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile në kuadër të Rrjetit Ballkanik për Zhvillim të Shoqërisë Civile (BCSDN).

Në kuadër të kësaj konference është publikuar hulumtimi i QKSS që ka për fokus trajtimin e organizatave të shoqërisë civile në kuadër të legjislacionit të punës dhe programeve të punësimit në Kosovë. Gjithashtu vëmendje e veçantë i është kushtuar lansimit të rezultateve të sondazhit me përfaqësues të organizatave të shoqërisë civile në lidhje me trajtimin në kundër të legjislacionit të punës dhe programeve të punësimit në Kosovë.

Ky raport ka për qëllim të prezantojë gjetjet mbi sigurinë e vendeve të punës në sektorin e shoqërisë civile në Kosovë. Ligji i Punës dhe zhvillimi i sektorit të shoqërisë civile në Kosovë kanë qenë të listuar si prioritet nga Komisioni i BE-së në Kosovë. Raporti i fundit për Kosovën në vitin 2015 tregon se sfida serioze në zbatimin e kornizës aktuale ligjore trajtimin e të drejtave të punës në Kosovë. Për më tepër, një nga rekomandimet kryesore në lidhje me zhvillimin e shoqërisë civile ishte "Financimi publik për organizatat e shoqërisë civile duhet të sigurohet në mënyrë transparente duke përdorur kritere të përcaktuara qartë".

Korrelacioni ndërmjet Ligjit të Punës dhe zhvillimit të shoqërisë civile është i një rëndësie vendimtare, Ligji për Punë e rregullon sektorin publik dhe privat,  megjithatë ngritet pyetja në cilën një prej tyre bie sektori i shoqërisë civile? Ky sektor në Kosovë është zhvilluar nga komuniteti ndërkombëtar, dhe është promovuar kryesisht nga donatorët ndërkombëtarë. Për këtë arsye, ky sektor ka qenë kryesisht i rregulluar me rregullat e vendosura nga donatorët në vend të kornizës ligjore në Kosovë. Kontrolli  nga donatorët ka përmirësuar rregullimin e kontratave të punës dhe pagesave, megjithatë nuk ka rregulluar çështjet e brendshme të tilla si pushimi i lehonisë, trajtimin e të punësuarve në këtë sektor, si dhe çështje të tjera të rëndësishme që lidhen me këtë sektor. Siç tregon edhe hulumtimi, pushimi i lehonisë paraqet një nga sfidat kryesore të OShC-ve, siç do të elaborohet në letër.

Punimi është i ndarë në dy pjesë; pjesa e parë që mbulon vlerësimin e kuadrit ligjor, me fokus të veçantë në Ligjin e Punës dhe si ajo lidhet me OSHC-të. Pjesa e dytë e këtij punimi analizon sfidat në procesin e implementimit të kornizës ligjore. Për më tepër, analiza ka natyrë krahasimore ndërmjet rastit të Kosovës dhe Sllovakisë, me fokus të veçantë në trajtimin e OShC-ve në ligjet përkatëse përkatëse mbi Punën dhe rregulloret për pushim të lindjes/ lehonisë. Pjesa e dytë ofron sfidat me të cilat përballen OshC-të në Kosovë dhe ofron alternativa për dalje nga kjo situatë.

Rekomandimet që kanë dalë nga kjo analizë janë:

• Për shkak të faktit se numri i donatorëve ndërkombëtarë ka rënë në vitet e fundit, OShC-të duhet të fillojnë të kërkojnë që të financohen nga fondet publike. OShC-të kosovare duhet të mobilizohen dhe të kërkojnë financim nga Fondet Publike, pjesë e cila është objektiv kryesor i Strategjisë Qeveritare për Bashkëpunim me Shoqërinë Civile. OShC-të duhet të kërkojnë takime me Këshillin e kësaj strategjie përmes platformës CiviKos në mënyrë që të përgatiten për situatën e pushimit të lehonisë.

• Financimi përmes donacioneve të qytetarëve të Kosovës duke marrë shembull rastin e Sllovakisë, në të cilën qytetarët mund të vendosin për të dhuruar donacione OShC-ve kur paguajnë për taksat dhe kontributet vjetore.

• OShC-të që do të trajtohen posaçërisht në kuadër të Ligjit të Punës, për shkak të statusit të veçantë, duhet të ketë një kategori të mesme në mes të sektorit publik dhe privat. Kjo do të lehtësojë zbatimin e Ligjit të Punës në këtë sektor dhe do të vazhdojë të mbajë sektorin tërheqës për ata që në një sasi të parashikueshme të kohës janë në pushim me pagesë.

• OShC-të duhet të jenë më kërkuese në planifikimin e buxhetit për personat joaktivë brenda organizatës, pa marrë parasysh sa e madhe konkurrenca për grante është, duhet të kërkojnë fonde për të mbuluar pushimin e lehonisë në mënyrë që të përputhen plotësisht me kornizën ligjore në Kosovë.