15/05/2024
15 maj 2024: Komiteti Drejtues i Zyrës Evropiane të Ndërlidhjes së Paqes (EPLO) u mblodh në Bruksel për një takim vendimtar me zyrtarë të lartë të BE-së: Z. Peter Wagner, Shef i Njësisë për Programet Rajonale, Fqinjësia Lindore dhe z. Cosmin Dobran, Shef i Njësia për Instrumentet e Parandalimit të Konflikteve, Ndërtimit të Paqes dhe Ndërmjetësimit. Në takim mori pjesë edhe Mentor Vrajolli, Drejtor Ekzekutiv i Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS), i cili së fundi i është bashkuar Komitetit Drejtues të EPLO.
Ky takim synon të eksplorojë se si BE-ja mund të përmirësojë rolin e saj si një aktor global i paqes, duke përdorur instrumentet e saj të ndryshme të veprimit të jashtëm dhe duke u mbështetur në lidhjet midis ndërtimit të paqes dhe parandalimit të konflikteve. Diskutimi do të reflektojë gjithashtu mbi rëndësinë dhe rëndësinë e paqes në kontekstin e sfidave aktuale gjeopolitike dhe tranzicionit të ardhshëm të lidershipit të KE-së.
Drejtoresha Ekzekutive e EPLO znj. Sonya Reines Djivanides e cila drejtoi takimin, duke ofruar një përmbledhje të plotë të përpjekjeve të vazhdueshme të organizatës. Diskutimi u përqëndrua në rolin kritik të hapësirës qytetare në nxitjen e shoqërive demokratike.
Vrajolli nga ana e tij theksoi rëndësinë e ruajtjes së hapësirës qytetare në dritën e sfidës aktuale me të cilën po përballet BE-ja. Ai gjithashtu eksploroi situatën e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor dhe vendet e Evropës Juglindore. Me kërkesat e fundit për anëtarësim në BE nga Ukraina, Moldavia, Gjeorgjia dhe Kosova, nevoja për gatishmërinë e BE-së për të mirëpritur anëtarët e rinj deri në vitin 2030 është thelbësore. Ballkani Perëndimor, ndërkohë që ndjek integrimin evropian, përballet me vështirësi të tilla si sundimi i ligjit, liria e medias, konkurrueshmëria ekonomike dhe bashkëpunimi rajonal. Organizatat e shoqërisë civile kanë një rol kyç në promovimin e proceseve të anëtarësimit dhe mbështetja e BE-së është thelbësore në këtë aspekt. Ai diskutoi gjithashtu se si EPLO mund të ndihmonte me pasojat e Luftës së Ukrainës. Ai propozoi që EPLO mund të zbatonte mësimet e nxjerra nga reforma e ndërtimit të paqes dhe sektorit të sigurisë në Ballkanin Perëndimor për të mbështetur rimëkëmbjen e Ukrainës pas konfliktit. Duke sfiduar narrativat ruse dhe duke inkurajuar angazhimin demokratik, EPLO ka një rol jetik në paqen e qëndrueshme. Bashkëpunimi me partnerët rajonalë dhe veprimet lokale kundër gjuhës së urrejtjes rrit gjithashtu ndikimin e EPLO.
Gjithashtu, Vrajolli foli për rrezikun e zvogëlimit të pjesëmarrjes së shoqërisë civile në Evropë në proceset e ndërtimit të paqes dhe tendencën e BE-së për t'u fokusuar në sektorin e sigurisë duke e minuar deri diku rëndësinë e qasjes së ndërtimit të paqes. Ai theksoi se ndërsa mund të jetë e vështirë të vlerësohen rezultatet e prekshme dhe dinamike në përpjekjet për ndërtimin e paqes, është shumë e lehtë të vërehet rënia e paqes kur investimet në ndërtimin e paqes ndalen. Ai përdori si shembull Ballkanin Perëndimor, ku deri në vitin 2015 pothuajse nuk u diskutua për shpërthimin e mundshëm të konfliktit, falë mbështetjes ndërkombëtare për ndërtimin e paqes. Megjithatë, që atëherë, mbështetja ka rënë ndjeshëm, dhe tani potenciali për konflikt është rritur në mënyrë dramatike. Prandaj, investimet për ndërtimin e paqes duhet të jenë të vazhdueshme dhe duhet të plotësojnë përpjekjet e nivelit të lartë për ndërmjetësimin e paqes. Përndryshe, çdo neglizhencë do të rezultonte në ndërhyrje shumë më të kushtueshme dhe reaktive në konflikt. Ai gjithashtu theksoi se fakti që BE-ja po investon në zhvillimin e kapaciteteve të saj të sigurisë lidhet drejtpërdrejt me paaftësinë e saj aktuale për t'u përballur me sfida të shumta njëherësh.
Anëtarët e komitetit drejtues të EPLO janë optimistë se takimi do të kontribuojë pozitivisht në mbajtjen e BE-së të fokusuar në ndërtimin e paqes si prioritet brenda kornizës së strategjive të saj të reja të sigurisë.
