Koha për një Rivendosje të Dialogut të Normalizimit të Marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë i Lehtësuar nga BE-ja

Prishtina, 7 Gusht 2024 — Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS) ka publikuar një raport analitik të titulluar "Rivlerësimi i Dialogut të Normalizimit të Marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë: Koha për një Rivendosje," me autor Dr. Ramadan Ilazi, përgjegjës për hulumtim në QKSS. Ky raport shqyrton procesin e dialogut të udhëhequr nga BE-ja midis Kosovës dhe Serbisë, duke bërë thirrje për një rivendosje për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme të mosmarrëveshjeve Kosovë-Serbi, e cila rrezikon të tërheqë të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor në paqëndrueshmëri nëse vazhdon. Ndryshimi afirmativ i status quo-së në marrëdhëniet Kosovë-Serbi është jetik për stabilitetin në rajon si dhe për zvogëlimin ose ndërprerjen e mundësisë për dhunë ndëretnike në Kosovë.

Që nga fillimi i saj në vitin 2011, dialogu i normalizimit midis Kosovës dhe Serbisë ka rezultuar në marrëveshje të ndryshme dhe përpjekje për të përmirësuar marrëdhëniet midis dy vendeve. Megjithë këto përpjekje dhe rreth 40 marrëveshje të arritura midis palëve, procesi është përballur me sfida të shumta dhe ende nuk ka prodhuar një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe ligjërisht të detyrueshme të normalizimit që do të ndryshonte në mënyrë afirmative status quo-në në marrëdhëniet Kosovë-Serbi.

Gjatë dekadës së fundit, dialogu i normalizimit ka qenë kryesisht i fokusuar në menaxhimin e mosmarrëveshjeve midis Kosovës dhe Serbisë në vend që t'i zgjidhë ato në mënyrë të qëndrueshme. Raporti analizon në mënyrë kritike këto sfida dhe propozon një sërë rekomandimesh për të rritur efektivitetin e dialogut.

Pikat Kryesore:

1. Dialogu i normalizimit midis Kosovës dhe Serbisë kërkon një rivendosje. Qasja aktuale ka arritur kufijtë e saj, veçanërisht me strategjinë e BE-së të paqartësisë konstruktive. Këshilli Evropian duhet të përcaktojë qartë qëllimin përfundimtar të dialogut, duke e bërë të qartë se njohja e Kosovës nga Serbia është thelbësore për anëtarësimin në BE. Nëse një njohje e drejtpërdrejtë nuk është e mundur, BE-ja duhet të gjejë mënyra alternative për të sqaruar qëllimin përfundimtar, duke lënë pak hapësirë për keqinterpretim.
2. Raporti thekson nevojën për një proces të qartë dhe të strukturuar me afate specifike, pika referimi dhe raporte të rregullta publike për përparimin.
3. Ai bën thirrje që Kosova dhe Serbia të ndërmarrin gjeste të mira besimi dhe që organizatat e shoqërisë civile të përfshihen në procesin e dialogut.
4. Bashkimi Evropian duhet të adoptojë një qasje më të ekuilibruar, duke siguruar që angazhimet e të gjitha palëve të respektohen dhe që ndikimet gjeopolitike të jashtme të mos minojnë integritetin e dialogut.
5. Qeveria e Kosovës duhet të adresojë strukturën kaotike që aktualisht lidhet me dialogun e normalizimit. Struktura ekzistuese mungon në transparencë, llogaridhënie dhe përfshirje, të cilat janë qendrore për suksesin e dialogut të normalizimit. Për të përmirësuar këtë, qeveria duhet të zbatojë detyrimet e saj sipas Rregullores (GRK) - NR. 13/2016, që parashikon krijimin e një Grupi të Posaçëm për Normalizimin dhe potencialisht të ndryshojë këtë rregullore për të përfshirë përfaqësues nga opozita dhe shoqëria civile për të marrë pjesë në këtë Grup.

Dr. Ramadan Ilazi, kreu i hulumtimit në QKSS, theksoi, "Dialogu i normalizimit midis Kosovës dhe Serbisë kërkon një rivendosje themelore. Qasja aktuale ka arritur kufijtë e saj dhe është thelbësore që të dy palët, me mbështetjen e BE-së, të angazhohen në një proces të qartë, të strukturuar dhe transparent. Ne duhet t'i japim fund strategjisë së shtyrjes së problemeve dhe BE-ja duhet të mbledhë vullnetin e nevojshëm politik për të ndryshuar status quo-në në marrëdhëniet Kosovë-Serbi në një mënyrë afirmative. Për ta bërë këtë, BE-ja duhet të marrë një rol më të vendosur, duke përfshirë zbatimin e marrëveshjeve të arritura, dhe të shkojë përtej paqartësisë konstruktive për të ofruar qartësi në lidhje me procesin dhe rezultatet e tij përfundimtare."

https://qkss.org/al/publikimet/rivleresimi-i-dialogut-te-normalizimit-kosove-serbi-eshte-koha-per-nje-rivendosje